Σαν σήμερα το 1989 η Αγγλία γνωρίζει στο στάδιο Hillsborough του Sheffield την μεγαλύτερη ποδοσφαιρική τραγωδία της ιστορίας της.
Στις 15 Απριλίου 1989 κατά την διάρκεια του ημιτελικού αγώνα κυπέλλου ανάμεσα στην Liverpool και τη Nottingham Forest, το στάδιο Hillsborough και συγκεκριμένα η εξέδρα Leppings Lane, θα γίνει ο τάφος για 96 φιλάθλους της Liverpool και η αιτία να τραυματιστούν άλλοι 766 άνθρωποι.
Ο θάνατος και οι τραυματισμοί των φίλων της Liverpool προήλθαν από τα τραγικά λάθη της αστυνομίας που επέτρεψε την εσπευσμένη είσοδο μεγάλη μερίδας κόσμου στην συγκεκριμένη εξέδρα, προκαλώντας έτσι ανεπανόρθωτη συμφόρηση που είχε ως αποτέλεσμα να συνθλιβούν στα κιγκλιδώματα ή να χάσουν την ζωή τους από ασφυξία. Ο ημιτελικός διεκόπη ελάχιστα λεπτά μετά την έναρξη του (στο 6’ της συνάντησης) και ο αγωνιστικός χώρος του Hillsborough μετατράπηκε σε ανοικτό νοσοκομείο.
Αυτό όμως που ακολούθησε το τραγικό συμβάν, ήταν η αλητεία μερίδας των ΜΜΕ (ούτε να τους ονομάσουμε δεν τους αξίζει) και της Αγγλικής Πολιτείας, που επί σειρά ετών, αρνούνταν να παραδεχθεί τις ευθύνες της. Λογάριαζε όμως χωρίς τις οικογένειες των θυμάτων αλλά και τον Σύλλογο τον ίδιο, που τους βρήκε σε έναν διαρκή αγώνα για την δικαίωση των θυμάτων. Τον Οργανισμό για την δικαίωση των θυμάτων, το σύστημα τον βρήκε μπροστά του παντού και με κάθε τρόπο, τέτοιο που να του υπενθύμιζαν ότι ήταν ψεύτες και άθλιοι απέναντι στην μνήμη αυτών των ανθρώπων. Ο Οργανισμός όρθωσε το ανάστημα του σε δικαστικές αίθουσες, στους δρόμους με διαδηλώσεις και πορείες έξω από κυβερνητικά κτήρια, επιστολές στα ΜΜΕ, παρουσία σε τηλεοπτικά πάνελ και με οποιοδήποτε άλλο τρόπο για να δικαιώσουν την μνήμη των ανθρώπων τους. Κοντά τους και οι «γείτονες», δίπλα τους να βάζουν πλάτη σε κάθε προσπάθεια. Γιατί να μην το κάνουν? Επειδή είναι αντίπαλοι? Μα έχασαν δικούς τους ανθρώπους εκείνη την αποφράδα μέρα.. φίλους, συγγενείς, γείτονες…Και στην πορεία των ετών, όλοι οπαδοί των άλλων Ομάδων (πλην ελαχίστων άθλιων εξαιρέσεων) δήλωναν δημοσίως την απαίτηση τους για την δικαίωση των 96. Δήλωναν την απαίτηση τους, για το αυτονόητο, την απονομή δικαιοσύνης από το σύστημα.
Το σύστημα όμως, ήθελε να προστατεύσει την βιτρίνα του και επιστράτευσε κάθε τρόπο γι’ αυτό. Ατελείωτα ψέματα από τους αστυνομικούς στις καταθέσεις τους, αναρίθμητα ψέματα και ανακρίβειες από μερίδα των ΜΜΕ και ειδικά από την σκουπιδοφυλλάδα του Λονδίνου, ακόμα και ψευδομάρτυρες παρουσίασαν όπου τους χρειάστηκε, για να προστατεύσουν το σύστημα. Για την δε άθλια εφημερίδα, μπήκε στην μαύρη λίστα της πόλης, αφού έτρεξε με μεγάλο ζήλο, να σπιλώσει τα θύματα, γράφοντας πως έκλεβαν ο ένας τον άλλο!!!
Απίστευτη δημοσιογραφική αλητεία, είναι το ελάχιστο που μπορεί να χαρακτηρισθεί. Και η πόλη του Liverpool, τιμώρησε αυτό το άθλιο ενημερωτικό μέσο, με την δια βίου αποπομπή από την ζωή τους. Το πρακτορείο τους στο Liverpool έκλεισε λίγες εβδομάδες αργότερα αφού οι πωλήσεις μηδενίστηκαν και οι «δημοσιογράφοι» έχουν αποκλειστεί από την επικοινωνία στο Anfield (τους επιτρέπεται η είσοδος αλλά δεν απαντούν στις ερωτήσεις τους).
Ο Οργανισμός των θυμάτων δεν εγκατέλειψε ποτέ τον αγώνα. Never give up έγραφε το μπλουζάκι που φορούσε ο Mo Salah στον ημιτελικό με τους Καταλανούς. Και δεν εγκατέλειψαν ποτέ! Και οι νίκες ήρθαν αργά, αλλά ήρθαν κάποια στιγμή.
Η πολιτεία με την τότε Πρωθυπουργό, την Μαργαρίτα την «Σιδηρά Κυρία», προσπάθησε τεχνηέντως να μετατοπίσει τις ευθύνες και με πορίσματα για την γενικότερη λειτουργία του ποδοσφαίρου. Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές στο γήπεδο της Sheffield Wednesday, στάθηκε η αφορμή για την έρευνα που διέταξε η αγγλική κυβέρνηση τόσο για τα αίτια της τραγωδίας, όσο και για την εξαγωγή συμπερασμάτων για το πώς η χώρα θα απέφευγε στο μέλλον παρόμοιες τραγωδίες..
Η αναφορά Taylor εντόπισε τις αιτίες της τραγωδίας και πολύ περισσότερο τις αναγκαίες αλλαγές που έπρεπε να γίνουν, ώστε το ποδόσφαιρο να αλλάξει εποχή και να γίνει ασφαλές τόσο για τους φιλάθλους, όσο και για τους ίδιους τους ποδοσφαιριστές. Μεταξύ άλλων, η υποχρεωτική μετατροπή όλων των εξεδρών των γηπέδων της χώρας σε εξέδρες αποκλειστικά για καθήμενους, ήταν ίσως και η πιο επαναστατική καινοτομία που θα γνώριζε τα επόμενα χρόνια το αγγλικό ποδόσφαιρο.
Ναι μεν το αποτέλεσμα το απολαμβάνουμε όσοι από εμάς έχουμε δει κάποια παιχνίδι στο Νησί τα τελευταία 25-30 περίπου χρόνια, με την σταδιακή ανακατασκευή των παλιών ή την κατασκευή νέων εξ ολοκλήρου γηπέδων, αλλά αυτό δεν ξεγέλασε τους ανθρώπους του Liverpool.
Τα ψέματα και οι αθλιότητες σε βάρος της μνήμης των θυμάτων, δεν είχαν νικηθεί ακόμα. Ο Οργανισμός JFT 96 (Justice For The 96) με την ανεξάρτητη αρχή που είχαν προσλάβει, δεν άφησαν το παραμικρό στοιχείο γύρω από την υπόθεση χωρίς να το ερευνήσουν εξονυχιστικά και με τέτοιο τρόπο ώστε να φθάσουν στον τελικό σκοπό.
Το 2012 εμφανίστηκαν τα πρώτα επίσημα πορίσματα, που δικαίωναν τον αγώνα του JTF 96. Εμφανίστηκαν όλα αυτά που ήξεραν στο JTF 96 πως οι ευθύνες ήταν στην πλευρά των αρμοδίων αρχών, πολιτείας και αστυνομίας. Ανευθυνότητα, προπαγάνδα και οργανωμένες ενέργειες, για να ζει με σπιλωμένη υπόληψη η πόλη και τα θύματα εκείνης της τραγωδίας.
Όχι άλλο όμως πλέον. Ο δρόμος της δικαίωσης είχε ανοίξει και ο ένας μετά τον άλλον άρχισαν τις απολογίες. Το άθλιο μέσο ενημέρωσης του Λονδίνου, παραδέχθηκε την ενοχή στην κατασκευή των κατάπτυστων δημοσιευμάτων του, αλλά στη συνείδηση των ανθρώπων της πόλης αλλά και όλων των Liverpudlians ανά τον κόσμο, δεν θα τους δώσουν συγχώρεση. Δεν αξίζει καν να επαναλάβουμε τις δηλώσεις τους. Ποιος τους πιστεύει άλλωστε?
Η Αστυνομία του Yorkshire διαμέσου του Διευθυντή της, ζήτησε συγνώμη για το «ντροπιαστικό λάθος» τους και την σωρεία ψεμάτων που ειπώθηκαν από συναδέλφους τους.
Αλλά και ο πρωθυπουργός της χώρας David Cameron, μπροστά στις εκατοντάδες χιλιάδες στοιχείων, που ήταν στην διάθεση και της Βουλής, δήλωσε σε συνεδρίαση της:
«Όλα αυτά τα χρόνια, δήλωναν και διαδήλωναν για την αδικία που είχε γίνει σε βάρος τους. ΚΑΙ ΕΊΧΑΝ ΔΙΚΙΟ. Όλα αυτά τα χρόνια, η πολιτεία, τους αντιμετώπιζε άδικα και όχι με ήθος, κάτι το οποίο πολεμούσαν με σθένος ΔΙΌΤΙ ΕΊΧΑΝ ΔΙΚΙΟ. Ως πολιτεία οφείλουμε ένα τεράστιο συγγνώμη στις οικογένειες των θυμάτων για όλη αυτήν την αδικία που έζησαν αυτά τα χρόνια και τον χαμό των αγαπημένων τους προσώπων. Μόνο αυτός που χάνει παιδί ξέρει τι σημαίνει πόνος και έχοντας αυτό το πόρισμα μπροστά μου, μπορώ να σας κατανοήσω απόλυτα, πόσο σημαντικό είναι για σας, αφού πλέον επιβεβαιώνεστε ότι ήταν όλα ψέματα και τα παιδιά σας θα μπορούσαν να σωθούν. Απολογούμαστε εκ νέου…»
Τον Ιούνιο του 2017 οι βρετανικές δικαστικές αρχές άσκησαν κατηγορίες σε 6 ανθρώπους που εμπλέκονταν στην υπόθεση της τραγωδίας για ποινικό αδίκημα και εγκληματική αμέλεια που οδήγησε σε θάνατο 96 ανθρώπους, ενώ οι διαδικασίες για τις δίκες να έχουν ήδη προχωρήσει.
Στο www.liverpool.gr άλλωστε παρακολουθήσαμε βήμα – βήμα, σε όλο το 2019 την εξέλιξη της υπόθεσης και την μεταφέραμε στο αναγνωστικό κοινό. Οι υπεύθυνοι δεν έχουν ακόμα πληρώσει όπως πρέπει, αλλά ο δρόμος για την δικαίωση των 96 έχει ανοίξει και δεν υπάρχει τρόπος να κλείσει.
Τον Ιούλιο του 2021 έφυγε από την ζωή, ένας εκ των επιζώντων του Hillsborough, ο Andrew Devine στα 55 του χρόνια και μετά από πάρα πολλά προβλήματα υγείας που αντιμετώπισε στα 32 χρόνια που μεσολάβησαν, από την ημέρα του δυστυχήματος ως την ημέρα του θανάτου του. Ο ιατροδικαστής Andre Rebello έκρινε στο Liverpool Coroner’s Court, πως ο Andrew Devine «σκοτώθηκε παράνομα» όπως και τα άλλα 96 θύματα εκείνης της ημέρας και η Liverpool FC πρόσθεσε το όνομα του στο μνημείο του Hillsborough έξω από το Anfield, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των θυμάτων στα 97. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, αυτός ο τραγικός αριθμός θα αλλάξει αρκετά στο μέλλον….
Έχουν γραφτεί άπειρα άρθρα όλα αυτά χρόνια για το τραγικό εκείνο γεγονός της 15ης Απριλίου. Για το τι έγινε και το πόσο στοίχισε στην κοινωνία της πόλης. Διότι δεν ήταν μόνο η αδικία στους 97, για τον τρόπο που «έφυγαν» και το πώς σπιλώθηκε η μνήμη τους κατά καιρούς. Ήταν και το βάρος όλων όσων επέζησαν. Άνθρωποι που πέρα από τα σοβαρά σωματικά προβλήματα που απόκτησαν, είχαν κι ένα τεράστιο ψυχολογικό βάρος, έναν τραυματισμό που δεν γιατρευόταν.
Είχα την «τύχη» και την τρέλα να προκαλέσω μία έρευνα γύρω από το θέμα και να επιχειρήσω να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ γύρω από το Hillsborough. Το πόσο δύσκολο ήταν το 2004 να το πραγματοποιήσω, θα το καταγράψω κάποια στιγμή στα Κόκκινα Γυαλιά, αν και κατ΄ ιδίαν αρκετοί από τους Red φίλους μου είχαν την τύχη να τους τα μεταφέρω. Όμως καμία περιγραφή, κανένα άρθρο, κανένα κείμενο συντάκτη δεν είναι το ίδιο με αυτό που έζησα εκείνες τις μέρες….
Κι εκείνες τις μέρες, έμαθα από πρώτο χέρι τι έγινε τότε… Δυστυχώς το υλικό για το ντοκιμαντέρ δεν σώθηκε όλο και όσο από αυτό ήρθε στα χέρια μου, είναι στη διάθεσή σας, στο you tube. Φανερά τρακαρισμένος από συγκίνηση για το θέμα που θα κάλυπτα, αγχωμένος όσο δεν φαντάζεται κανένας σας και πρώτο καιρό στον χώρο των ΜΜΕ, σε μία πιάτσα που ποτέ δεν χώνεψε πως ένας «ερασιτέχνης, έκανε πιο επαγγελματική δουλειά από ήδη επαγγελματίες». Στο ερασιτέχνης, βάλτε την μετάφραση χουλιγκάνος, αλλά δεν ήθελαν να μου το πουν κατάμουτρα, καθώς με ακολουθούσε ήδη ένα σεβαστό κοινό κι αυτό ήταν της Liverpool.
Εκείνες τις μέρες ήμουν σε μια διαρκή συναισθηματική φόρτιση. Και πώς να μην είναι κάποιος, που για ένα τέτοιο θέμα θα συναντούσε τον Brian Hall (παλιός ποδοσφαιριστής της Ομάδας και υπεύθυνος Δημοσιών Σχέσεων του Συλλόγου), David Jones (Αναπληρωτής Διευθυντής έκδοσης της Liverpool Echo), Ken Rodgers (υπεύθυνος έκδοσης των προγραμμάτων αγώνων στο Anfield & του Official Magazine), της κυρίας Hicks που έχασε μπροστά της τις 2 κόρες της εκείνη την μέρα (καθόταν σε άλλη κερκίδα), της Annie Williams (χρειάζονται συστάσεις για την δική μας Σιδηρά Κυρία στην δικαίωση των 96?), την Sheila Coleman (υπεύθυνη επικοινωνίας του Hillsborough Justice Campaign), τον Rogan Taylor (Ακαδημαϊκός και ιδρυτικό στέλεχος του οργανισμού Spirit of Shankly) και τον Peter Millea (ο άνθρωπος που ίδρυσε τον παγκόσμιο οργανισμό φιλάθλων της Ομάδας μας)?
Ήταν τόσο μεγάλο το στρες που είχα, ώστε πολλές φορές ακούγομαι να μπερδεύω τα λόγια μου και τα αγγλικά μου να δείχνουν μετανάστη πρώτων ημερών στο Νησί… Αλλά το συναίσθημα όσων έζησα, όσων άκουσα με τα ίδια μου τα αυτιά και την ατμόσφαιρα στο μνημόσυνο της 15ης Απριλίου 2004, είναι κάτι που θα με ακολουθεί για το υπόλοιπο της ζωής μου. Όσοι θελήσετε να νιώσετε έστω και λίγο από αυτά, μπορείτε να μπείτε εδώ και είμαι στην διάθεση όσων το θελήσουν να τους πω περισσότερα από κοντά. Δυστυχώς κάποιες συνεντεύξεις δεν σώθηκαν από το τότε κανάλι και για παράδειγμα δεν είναι διαθέσιμες οι δηλώσεις της κυρίας Hicks.
Φθάνοντας στο τέλος αυτού του κειμένου και ανακαλώντας όλα τα γεγονότα αυτών των 3 δεκαετιών, θέλω να καταθέσω το σημερινό δικό μου συναίσθημα… Όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσες συγνώμες κι αν ακουστούν εκείνοι οι 97(+1), δεν θα επιστρέψουν πίσω…. Όσοι επέζησαν έκαναν χρόνια να συνέλθουν, αν ποτέ το κατάφεραν στην πραγματικότητα…
Κι αυτό διότι έζησαν εκείνη την μέρα τον χρόνο να παγώνει και είδαν τον Χάρο να δακρύζει, για όλο αυτό το άδικο γεγονός, που επί τόσα χρόνια το ξαναζούσαν όλοι οι άμεσα αλλά και οι έμμεσα εμπλεκόμενοι….
Να είμαστε όλοι καλά και να ζήσουμε πολλά χρόνια με υγεία, τιμώντας την μνήμη όλων αυτών των αδελφών μας, που έφυγαν τόσο άδικα εκείνη την μέρα…
Όλα τα ονόματα, σας τα παραθέτω παρακάτω, όπως τα διάβαζε κάθε χρόνο ο αδελφικός μου φίλος Κώστας Μαντζίλας, στο μνημόσυνο που τελούσαμε η Πανελλήνια Λέσχη Φίλων Liverpool, στον Άγιο Κωνσταντίνο στην Ομόνοια από το 2005 έως και που σταμάτησαν τα μνημόσυνα στην Αγγλία το 2018.
Ο Κώστας δεν είναι πια μαζί μας, νικημένος από την επάρατη νόσο τον Ιούνιο του 2014. Αλλά σίγουρα έχει πάει κοντά στους 97 πλέον και θα πανηγυρίζουν παρέα τις επιτυχίες της Ομάδας μας.
John Alfred Anderson (62), Thomas Howard (39), Colin Mark Ashcroft (19), Thomas Anthony Howard (14), James Gary Aspinall (18), Eric George Hughes (42), Kester Roger Marcus Ball (16), Alan Johnston (29), Gerard Bernard Patrick Baron (67), Christine Anne Jones (27), Simon Bell (17), Gary Philip Jones (18), Barry Sidney Bennett (26), Richard Jones (25), David John Benson (22), Nicholas Peter Joynes (27), David William Birtle (22), Anthony Peter Kelly (29), Tony Bland (22), Michael David Kelly (38), Paul David Brady (21), Carl David Lewis (18), Andrew Mark Brookes (26), David William Mather (19), Carl Brown (18), Brian Christopher Mathews (38), David Steven Brown (25), Francis Joseph McAllister (27), Henry Thomas Burke (47), John McBrien (18), Peter Andrew Burkett 24), Marion Hazel McCabe (21), Paul William Carlile (19), Joseph Daniel McCarthy (21), Raymond Thomas Chapman (50), Peter McDonnell (21), Gary Christopher Church (19), Alan McGlone (28), Joseph Clark (29), Keith McGrath (17), Paul Clark (18), Paul Brian Murray (14), Gary Collins (22), Lee Nicol (14), Stephen Paul Copoc (20), Stephen Francis O’Neill (17), Tracey Elizabeth Cox (23), Jonathon Owens (18), James Philip Delaney (19), William Roy Pemberton (23), Christopher Barry Devonside (18), Carl William Rimmer (21), Christopher Edwards (29), David George Rimmer (38), Vincent Michael Fitzsimmons (34), Graham John Roberts (24), Τhomas Steven Fox (21), Steven Joseph Robinson (17), Jon-Paul Gilhooley (10) Henry Charles Rogers (17), Barry Glover (27), Colin Andrew Hugh William Sefton (23), Ian Thomas Glover (20), Inger Shah (38), Derrick George Godwin (24), Paula Ann Smith (26), Roy Harry Hamilton (34), Adam Edward Spearritt (14), Philip Hammond (14), Philip John Steele (15), Eric Hankin (33), David Leonard Thomas (23), Gary Harrison (27), Patrik John Thompson (35), Stephen Francis Harrison (31), Peter Reuben Thompson (30), Peter Andrew Harrison (15), Stuart Paul William Thompson (17), David Hawley (39), Peter Francis Tootle (21), James Robert Hennessy (29), Christopher James Traynor (26), Paul Anthony Hewitson (26), Martin Kevin Traynor (16), Carl Darren Hewitt (17), Kevin Tyrrell (15), Nicholas Michael Hewitt (16), Colin Wafer (19), Sarah Louise Hicks (19), Ian David Whelan (19), Victoria Jane Hicks (15), Martin Kenneth Wild (29), Gordon Rodney Horn (20), Kevin Daniel Williams (15), Arthur Horrocks (41), Graham John Wright (17), Andrew Devine (55, θανών στις 27.7.2021)
Και ο 98ος, ο Stephen Whittle που αυτοκτόνησε το 2012, επειδή δεν μπορούσε να αντέξει το βάρος της απώλειας του φίλου του, καθώς του είχε δώσει το εισιτήριο του εκείνη την μέρα και δεν γύρισε ποτέ….
Αιωνία τους η μνήμη.
Justice for the 97.
YNWA
